Radyokomünikasyon Genel Kurulu (RA-23) ve Dünya Radyokomünikasyon Konferansı (WRC-23) Gerçekleştirilmiştir

Birleşik Arap Emirlikleri’nin Dubai kentinde 13-17 Kasım tarihlerinde gerçekleştirilen RA-23 ve 20 Kasım-15 Aralık 2023 tarihleri arasında gerçekleştirilen WRC-23 ülkemiz de dahil olmak üzere katılımcı ITU (International Telecommunication Union) üye ülkelerinin temsilcileri tarafından onaylanan uluslararası anlaşma (Final Act) ile sonuçlanmıştır. Konferansa Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu koordinesinde ilgili kurum ve kuruluşlar da katılım sağlamıştır.

 Öne çıkan konular

 RA-23’te;

2023-2027 yılları arasına denk gelen yeni çalışma dönemde tüm ilgili gruplar tarafından yapılması istenilen çalışmalar karara bağlanmıştır.

Uzay hizmetleri tarafından kullanılan frekansların ve ilgili uydu yörünge kaynaklarının sürdürülebilir kullanımına ilişkin faaliyetler konusunda Çözüm Kararı kabul edilmiştir.

ITU’nun spektrum yönetimi (SG-1) ve uydu (SG-4) konularında düzenleme taslaklarını hazırlayan iki çalışma grubuna sırasıyla BTK Spektrum Yönetimi Daire Başkanı Afşin BÜYÜKBAŞ ve Türksat Spektrum Yönetimi Direktörü Veli YANIKGÖNÜL başkan yardımcısı seçilmiştir.

2030 ve sonrası için IMT'nin gelecekteki gelişim çerçevesi ve genel hedefleri konusunda Tavsiye Kararı kabul edilmiştir.

Üç ITU Sektörü arasında karşılıklı çıkarları ilgilendiren konularda koordinasyon ve iş birliğinin güçlendirilmesi konusunda Çözüm Kararı kabul edilmiştir.

WRC-23’te;

Ülkemizin de içinde yer aldığı ITU Bölge 1'deki 6 425-7 125 MHz ve Bölge 3'teki 7 025-7 125 MHz frekans bantları IMT için tanımlanmış, bu frekans bantlarında kullanılan WAS/RLAN'ları ve Sabit Uydu Servisini (FSS) (Yer-uzay) korumak için güç limiti (e.i.r.p.) şartı getirilmiştir. IMT’nin 6 GHz bandında tanımlanması ile bu bantta bulunan Dünya keşif-uydu servisi (pasif) kapsamındaki Deniz Yüzeyi Sıcaklığı (SST) ölçümleri için 4200-4400 MHz ve 8400-8500 MHz bantlarında olası tahsisler üzerine çalışmalar konusunda WRC-27 Konferansına bir gündem maddesi olarak eklenmesine karar verilmiştir.   

Bazı ülkelerde 4800-4990 MHz bandında IMT kullanımından uluslararası hava sahası ve sularda bulunan Hava Mobil Servisi (AMS) ve Deniz Mobil Servisi (MMS)'nin korunması ve faaliyetlerinin devamını sağlamak üzere pfd güç limiti uygulanmasına devam edilmesi kararı alınmıştır.

Akdeniz’e sınırı olan Tunus ve Cezayir gibi ülkelerin 3,3 GHz ve 3,4 GHz bandında IMT tanımlanması talebi söz konusu bandda yer alan ve ülkemizde de kullanımı olan radyolokasyon servislerine olumsuz etki ihtimali sebebiyle uygun görülmemiştir. Ayrıca Türk Heyeti’nin müdahalesi üzerine güney komşularımızda da söz konusu bandın IMT için tanımlanması talebi reddedilmiştir.

Yüksek İrtifa IMT Baz İstasyonları (HIBS) için 694-960 MHz, 1710-1885 MHz ve 2500-2690 MHz bantlarının kullanımı düzenlenmiştir. Alınan kararda HIBS’ler 18-25 km arasındaki irtifada çalışan platformlar olarak tanımlanmıştır. Bu sayede normal baz istasyonlarına oranla çok daha büyük kapsama alanlarına ulaşarak özellikle kırsalda kullanımı büyük avantaj sağlayabilecek olup evrensel hizmet projelerinde faydalanılabilecektir. Ayrıca deprem, yangın vb. gibi afetlerden etkilenmeyeceği için afet durumlarında kullanımı faydalı olacaktır.

ITU RR’da 3600-3800 MHz bandında Bölge 1’de mobil servise ikincil öncelikli olan tahsis birincil önceliğe yükseltilmiş, bu bantta mevcut sabit-uydu hizmetinin pfd-limiti ve koordinasyon prosedürleri yoluyla korunması sağlanmıştır. Ayrıca bazı dipnotlarla CEPT dışındaki bazı ülkeler için bu bantta IMT tanımlaması yapılmıştır. Söz konusu düzenleme ülkemiz Mobil Genişbant Spektrum Stratejisi ile de uyum arz etmektedir.

UHF frekans bandının (470-694 MHz) gelecek kullanımına ilişkin çalışmaların sonunda bandın üst kısmının (614-694 MHz) birincil ve ikincil statülerde mobil (havacılık mobil hariç) hizmetlere de tahsisi ve söz konusu bu iki bandın hangi ülkelerde hangi statüde ve koşullarda kullanılacağına ilişkin hususları belirten 3 yeni ülke dipnotu ITU/RR Telsiz Tüzüğüne dahil edilmiştir. Buna göre; bandın tamamı, ülkemizin dışarda bırakılmasına ilişkin bazı ülke ve grupların girişimleri Türk Heyetince bertaraf edilerek ülkemiz dahil CEPT ülkelerinin tamamına yakını için ikincil olarak mobil (hava mobil hariç) servislere; bandın 614-694 MHz bölümü bazı Afrika ülkeleri için ikincil olarak mobil (hava mobil hariç) servise; bazı Arap Grubu ülkeleri için birincil olarak mobil (hava mobil hariç) servise tahsis edilmiştir. Konuyla ilgili eksik kalan çalışmaların tamamlanması ve UHF bant için spektrum kullanımının gözden geçirilmesi amacıyla WRC-27’ye kadar çalışılması ve Bölge 1’de ilave tahsislerin yapılmasına ve statülerin belirlenmesine WRC-31 tarafından karar verilmesi hususlarında mutabakat sağlanmıştır. Böylece söz konusu bandın dünya ve Avrupa’daki gelişmeler ve ülkemiz ihtiyaçları dikkate alınarak mobil servisler için kullanımı bir alternatif olarak mümkün hale gelmiştir.

117,975-137 MHz frekans bandında dipnot vasıtasıyla; mevcut Hava Mobil (Rota) Servisi (AM (R)S), Hava Seyrüsefer Servisi (ARNS) ve komşu frekans bantlarında çalışan mevcut VHF sistemlerinde gereksiz kısıtlamaya sebep olmadan ve bazı kısıtlamalarla (-170 dBW/m²/14 kHz güç limiti) hava VHF iletişiminin yer-uydu ve uydu-yer yönünde yeni hava mobil uydu (AMS(R)S) servisine tahsis edilmiştir.

Güvenlik amaçlı olmayan hava mobil uygulamalarının kullanımı için Hava Mobil (Rota Dışı) Servisine (AM(OR)S) 15,4-15,7 GHz ve 22-22,21 GHz frekans bantlarında hava mobil (OR) ve güvenlik amaçlı olmayan uygulamaların kullanılacağı, bu yeni tahsislerin mevcut sistemler üzerinde zararlı bir etki oluşturmayacağı ve koruma talep edemeyeceği şartı getirilmiştir. Ayrıca bu bantlarda mevcut radyo astronomi servislerinin korunabilmesi için hava araçlarındaki istasyonların ülke sınırlarının 15 km yukarısında kullanmaları gereken koruma ölçütleri ve limitler belirlenmiştir.

Küresel Deniz Tehlike ve Emniyet Sistemi (GMDSS)’den Dar Bant Doğrudan Yazma (NBDP) uygulamasının kaldırılarak MF ve bazı HF bantları için otomatik bir bağlantı sisteminin getirilmesi, NAVDAT'ın GMDSS'nin bir bileşeni olarak tanıtılması, Radar-SART'lara alternatif olarak, Otomatik Tanımlama Sistemi Arama Ve Kurtarma Vericilerinin (AIS-SART) can kurtarma aracı istasyonları için hedef bulma ekipmanı olarak yerleştirilmesi,  1645,5-1646,5 MHz frekans bandında çalışan 1,6 GHz uydu EPIRB'lerinin ITU-RR’da  GMDSS ile ilgili bölümden çıkarılmasına karar verilmiştir. Ayrıca, Çin menşeli BEIDOU (BDMSS) bir GMDSS sistemi olarak kabul edilmiş, ITU-RR’da GSO sistemi ve IMO tarafından tanınan hizmet alanı ile ilgili kısıtlama dipnotlarla belirtilmiştir.

GSO uydu sistemleri ile haberleşen ESIM (Earth Stations in Motion) sistemlerinin 12.75-13,25 GHz frekans bandında kullanımına yönelik düzenlemeler yapılmıştır. GSO uydularında aktif olarak kullanılmakta olan 12,75-13,25 GHz bandına ilişkin bu düzenleme ile bandın kullanım alanı genişletilmiştir.

Non-GSO FSS yer istasyonlarının 17,7-18,6 GHz ve 18,8-19,3 GHz ve 19,7-20,2 GHz (uzay-Yer) ve 27,5-29,1 GHz ve 29,5-30 GHz (Yer-uzay) frekans bantlarını kullanımına yönelik düzenlemeler yapılmasının yanı sıra Türk Heyeti dahil olmak üzere GSO uydu sistemleri olan ülkelerce söz konusu sistemlerin korunmasına önlemler alınmış ve anılan sistemlere tehdit arz eden çalışmaların yapılması önlenmiştir.

18,1-18,6 GHz, 18,8-20,2 GHz ve 27,5-30 GHz frekans bantlarının uydular arası linkler (Inter Satellite Link) tarafından kullanımına yönelik düzenlemeler yapılmıştır.  Uydular arası linklerin GSO uydularına ilave kısıtlama-koordinasyon getirilmeksizin kullanılabilmesi sağlanarak, yapılan düzenleme ile GSO uyduları üzerinden NGSO uydularına hizmet verilebilmesinin önü açılmıştır. 

Yörünge ve radyo frekans kaynaklarının eşit, verimli ve ekonomik kullanımını kolaylaştırmak için uydu şebekeleriyle ilgili olan frekans tahsislerinin koordinasyon ve kayıt prosedürlerine ilişkin değişiklikler yapılmıştır.

45 MHz civarındaki frekans aralıklarında kutup buzunun ve kurak bölgelerin yüzey altı özelliklerini araştırmak için kullanılacak olan uzay kaynaklı radar sensörleri için yer keşif uydu servislerinin (Earth Exploration Satellite Services-EESS) aktif komponentine ikincil tahsisler yapılmıştır.

14.8-15.35 GHz frekans bandının uzay araştırmaları hizmetinde kullanılması konulu Resolution COM5/7 kabul edilmiştir.

Daha iyi hava tahmini ve iklim izleme için gelişmiş buz bulutu ölçümlerini mümkün kılmak amacıyla Dünya keşif uydu hizmetlerinin pasif komponentine 239,2-242,2 ve 244,2-247,2 GHz bantlarındaki ek frekans tahsisleri gerçekleştirilmiştir.

WRC-27 ve WRC-31 gündemleri belirlenmiştir.

WRC-27 gündeminde ele alınmak üzere orta bantlarda IMT tanımlanmasının değerlendirilmesi ve mevcut kullanımlarla paylaşım ve uyumluluk çalışması yapılacak bantlar belirlenmiştir. Bu bantlar: 4 400-4 800 MHz (Bölge 1 ve 3), 7 125-8 400 MHz (Bölge 2 ve 3), 7 125-7 250 MHz ve 7 750-8 400 MHz (Bölge 1) ile 14,8-15,35 GHz (global)’dir.

WRC-27 gündemine 694/698 MHz – 2,7 GHz arasındaki bazı bantlarda uydudan kullanıcı telefonuna hizmet verilmesinin önünü açabilecek yeni bir gündem maddesi eklenmiştir.

Konferans kapsamında Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Sn. Ömer Fatih SAYAN başkanlığındaki Türk Heyeti ITU Genel Sekreteri Doreen Bogdan-Martin ile bir görüşme gerçekleştirmiş olup diğer ülke idareleri ile de çeşitli görüşme ve istişareler gerçekleştirilmiştir.